Facebook Reels၊ TikTok နဲ့ YouTube Shorts လိုမျိုး စက္ကန့်ပိုင်းသာ ကြာမြင့်တဲ့ ဗီဒီယိုတို (Short-form videos) တွေကို အချိန်ကြာမြင့်စွာ စွဲလမ်းကြည့်ရှုခြင်းက လူသားတွေရဲ့ ဦးနှောက်စွမ်းဆောင်ရည်ကို ဆိုးရွားစွာ ထိခိုက်စေနိုင်ကြောင်း သြစတြေးလျနိုင်ငံ၊ Griffith University က သုတေသီတွေနဲ့ ပညာရှင်တွေက သတိပေးလိုက်ပါတယ်။
မကြာသေးမီက လေ့လာမှုတွေအရ ပညာရှင်တွေက “Brain Rot” လို့ တင်စားခေါ်ဝေါ်တဲ့ အခြေအနေတစ်ရပ် ပေါ်ပေါက်လာနေပါတယ်။ ဗီဒီယိုတိုတွေကို ဆက်တိုက်ကြည့်ရှုတဲ့ အလေ့အကျင့်ကြောင့် ဦးနှောက်က လွယ်ကူမြန်ဆန်တဲ့ အရာတွေကိုပဲ လက်ခံလိုစိတ် ဖြစ်လာပြီး အာရုံစိုက်နိုင်စွမ်း (Attention Span) သိသိသာသာ ကျဆင်းလာပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် စာဖတ်တာ၊ အလုပ်တစ်ခုတည်းကို အချိန်ကြာမြင့်စွာ အာရုံစိုက် လုပ်ဆောင်တာနဲ့ နက်နဲစွာ တွေးခေါ်ကြံဆတာတွေ လုပ်ဆောင်ရာမှာ အခက်အခဲတွေ ရှိလာနိုင်ကြောင်း ပညာရှင်တွေက ထောက်ပြကြပါတယ်။
ဒီလို စွဲလမ်းမှု ဖြစ်ပေါ်ရခြင်းရဲ့ အဓိက အကြောင်းရင်းကတော့ “Dopamine” လို့ခေါ်တဲ့ ပျော်ရွှင်မှုကို ဖြစ်စေတဲ့ ဓာတ်ကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။ ဗီဒီယိုတစ်ခုကို ပွတ်ဆွဲကြည့်လိုက်တိုင်း ဦးနှောက်အတွင်း ဒိုပါမင်းဓာတ် တစ်ဟုန်ထိုး ထွက်ပေါ်လာပြီး လောင်းကစားစွဲလမ်းသလိုမျိုး (Slot machine effect) ဖြစ်ပေါ်စေပါတယ်။ ဒီအခြေအနေက ဦးနှောက်ကို အလိုအလျောက် လှုံ့ဆော်ပေးပြီး နောက်ထပ် ဗီဒီယိုတစ်ခုကို မကြည့်ရဘဲ မနေနိုင်အောင် တောင်းဆိုလာစေတာ ဖြစ်ပါတယ်။
အထူးသဖြင့် လူငယ်တွေမှာ ဒီသက်ရောက်မှု ပိုမိုဆိုးရွားနိုင်ပါတယ်။ Griffith University မှ ဒေါက်တာ David Lim လို ပညာရှင်တွေရဲ့ အဆိုအရ ဗီဒီယိုတိုတွေ အလွန်အကျွံကြည့်ရှုခြင်းက စိတ်အလိုလိုက်မှုကို ထိန်းချုပ်ပေးတဲ့ ဦးနှောက်ရှေ့ပိုင်း (Prefrontal Cortex) ဖွံ့ဖြိုးမှုကို ထိခိုက်စေနိုင်ကြောင်း သိရပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် လူငယ်တွေမှာ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ထိန်းချုပ်နိုင်စွမ်း လျော့နည်းလာပြီး စိတ်လိုက်မာန်ပါ လုပ်ဆောင်မှုတွေ ပိုမိုများပြားလာနိုင်ပါတယ်။
ဒါကြောင့် ဒီဦးနှောက်ပိုင်းဆိုင်ရာ အန္တရာယ်တွေကနေ ကာကွယ်နိုင်ဖို့အတွက် နေ့စဉ် ဖုန်းမျက်နှာပြင်ကြည့်ရှုချိန် (Screen time) ကို ကန့်သတ်တာနဲ့ စာအုပ်ဖတ်တာလိုမျိုး အာရုံစိုက်မှု လိုအပ်တဲ့ အလေ့အကျင့်ကောင်းတွေကို ပြန်လည်မွေးမြူသင့်ကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူတွေက အကြံပြု တိုက်တွန်းထားကြပါတယ်။
Ref : Google Gemini
